مراحل استاندارد یوگای خنده که در باشگاه‌های خنده اجرا می‌گردد

در هر یک از باشگاه‌های خنده، سبک و شیوه خاصی برای اجرای مراحل گوناگون یوگای خنده و خنده‌درمانی گروهی عرضه می‌گردد که چگونگی آن به موقعیت منطقه‌ای که باشگاه در آن واقع است، و نیز به سلیقه‌های گردانندگان باشگاه‌ها بستگی دارد. اما شکل استانداردی هم برای اجرای تمرینات یوگای خنده وجود دارد که مراحل آن به ترتیب زیر است (حداکثر زمان لازم برای اجرای مراحل زیر بیست دقیقه است):
گام‌ اول – تمرین تنفس: اعضای باشگاه، صبح زود در محل از قبل تعیین شده گردهم می‌آیند و تحت فرمان‌های رهبر گروه، به تمرین می‌پردازند. جلسه با تمرین تنفس عمیق، شروع می‌شود‎؛ به این ترتیب که افراد گروه در حالی‌که دست‌های‌شان را به‌صورت کاملاً صاف و عمودی به آسمان بلند می‌کنند با فرمان رهبر گروه، پنج بار نفس عمیق می‌کشند.

 در هر تنفس، اعضای گروه پس از حبس نفس در سینه و منبسط کردن بدن‌شان به آرامی، نفس‌شان را از سینه خارج کرده، در همان حال کمی به سمت پایین خم می‌شوند. این تمرین، شبیه پرانایاما یا تالاسانا در یوگاست. گام دوم – تمرین هوهو هاها: همه اعضا، در حالی‌که هم‌چنان دست‌های‌شان رو به بالاست کمی دست‌های‌شان را از آرنج خم کرده، هم‌زمان با کف زدن با ریتم ٣ و ٢ و ١... ٢ و ١ شروع به هو‌هو... هاها کردن می‌کنند. برای اجرای این گام، منشأ صداهای خنده باید از قسمت ناف، و دهان در حالت نیمه‌باز باشد و فرد حرکت بالا و پایین رفتن شکم را احساس کند. این تمرین حداکثر ده تا پانزده مرتبه صورت می‌گیرد.
گام سوم – نرمش: در این مرحله با فرمان رهبر گروه، نرمش عضلات گردن و شانه‌ها همراه با برخی حرکات کششی انجام می‌گیرد (هر نرمش حداکثر پنج بار).
گام چهارم – خنده بزرگ یا خنده از ته دل: با صدور فرمان یک، دو، سه از طرف رهبر گروه، اعضا با بلند کردن هر دو دست‌شان به آسمان و نگاه کردن به چهره دیگر اعضا، در طرف راست و سپس برگشتن و نگاه کردن به چهره افرادی که در سمت چپ‌شان قرار دارند، با به کار بردن کمترین زور و بیشترین هیجان از ته دل، شروع به خنده می‌کنند. (از این مرحله به بعد، در پایان هر گام تمرینات با سه‌بار کف زدن و دوبار نفس عمیق کشیدن دنبال خواهد شد).
گام پنجم – خنده سلام هندی: اعضا کف دست‌های‌شان را در جلوی صورت‌شان روی هم قرار داده، حداقل به چهار نفر از هم گروه‌های خود با صدای متوسطی از خنده سلام می‌کنند.
گام ششم – خنده بی‌صدا: در این مرحله، اعضا تا آنجا که ممکن است دهان خود را باز می‌کنند و با نگاه کردن به چهره همدیگر بدون ایجاد صدایی می‌خندند و از همدیگر می‌پرسند و جواب می‌دهند: چطوری؟... عالی‌ام... خیلی عالی.
توجه: به هنگام اجرای خنده بی‌صدا لازم است که از فشار آوردن بیش از اندازه بر خود پرهیز کنید.
گام هفتم – خنده با دهان بسته: در این نوع خنده، اعضا در حالی‌که دهان‌شان کاملاً بسته است، سعی می‌کنند، بخندند و در حین خندیدن، اداهای گوناگونی از خود درمی‌آورند. اجرای این تمرین برای ریه‌ها، عضلات شکم، و نیز برای اعضا و احشا داخلی بدن فوق‌‌العاده مفید و مؤثر است.
گام هشتم – خنده متوسط یا خنده نجیبانه: این نوع خنده، بسیار آرام‌بخش و تمدد کننده اعصاب است و صدای آن، نه خیلی بلند است و نه خیلی آهسته. برای اجرای این نوع خنده، اعضا در حالی‌که دست‌های‌شان را در بالای سر و زیر سینه‌شان به هم می‌کوبند و صداهایی از این طریق تولید می‌کنند، با زل زدن به چشمان، چهار یا پنج عضو دیگر خنده‌های متوسطی سر می‌دهند.
گام نهم – خنده تاب: برای اجرای این مرحله، اعضا با خندیدن به شکل آ ای (AE)... اُ اُ (OO)... ای ای (EE)... اوه اوه (Ooh, Ooh) به آرامی به زمین خم شده و برمی‌خیزند – چنان‌که گویی گل‌های خنده را از روی زمین برمی‌دارند، آن را به سوی آسمان پرتاب می‌کنند، و همراه با تکان دادن دست و گفتن بای‌بای آنها را بدرقه می‌نمایند.
گام دهم – خنده یک متری:در این مرحله اعضا، دست‌های خود را به طرفین خود باز کرده، با رعایت فاصله‌ای برابر با یک متر از هم، ضمن کش دادن دست‌های خود را به طرفین در سه کشش هه... هه... هه... هاهاها می‌کنند.
گام یازدهم – خنده شیر: اعضا، زبان‌شان را به صورت کامل از دهان‌شان بیرون می‌آورند، چشم‌های‌شان را تا آنجا که ممکن است باز می‌کنند، دست‌های‌شان را مانند پنجه‌های شیر در جلوی‌شان امتداد می‌دهد، و با صدایی که منشأ آن عضلات شکمی است، شروع به خنده می‌کنند (به دلیل اهمیت خنده شیر و تأثیرات فوق‌العاده آن، در سطور آینده این نوع خنده، بیشتر سخن خواهیم گفت).
گام دوازدهم – خنده اُشو یا ایسکون: در این مرحله که، اجرای آن اختیاری است، اعضا دستان خود را رو به بالا می‌کنند و با پیچ و تاب دادن بدن‌شان می‌خندند و صداهایی شاد و بامزه از خود درمی‌آورند.
آخرین گام: در پایان مراحل، اجرای تمرین خنده اعضا هم‌صدا، با رهبر گروه فریاد برمی‌آورند:
من شادترین فرد روی زمین هستم            ب... ع... ل... ه‍
من سالم‌ترین فرد روی زمین هستم            ب... ع... ل... ه‍
من عضو باشگاه خنده هستم                ب... ع... ل... ه‍
البته، در باشگاه‌های گوناگون انواع دیگری از خنده، نظیر خنده رقصان (خندیدن همراه با جست و خیز کردن و به هوا پریدن نظیر خنده‌هایی که کودکان سر می‌دهند)، خنده کوکتل یا مرکب (خنده‌ای که در آن اعضای باشگاه‌های خنده، به پنج‌گونه متفاوت از هم‌، نظیر هو‌هو، هاها، هی‌هی، اوه‌ اوه، هه هه می‌خندند)، خنده گاربا، و چند نوع دیگر خنده را به عنوان یکی از مراحل یوگای خنده، تمرین می‌کنند.

خنده شیر
خنده شیر از آسانای سیمها مودرای یوگا (حرکت شیر) برگرفته شده است و از نقاط مشترک عمده بین تمرین‌های خنده‌درمانی گروهی در باشگاه‌های خنده و تمرین یوگا به شمار می‌رود. برای اجرای خنده شیر، شرکت‌کنندگان در جلسات خنده‌درمانی گروهی با بیرون آوردن کامل زبان‌شان و با باز کردن چشم‌های‌شان تا حد ممکن، دست‌های‌شان را همچون پنجه‌های شیر ژست می‌دهند و با حفظ این وضعیت، شروع به خنده می‌کنند. اما در آسنای سیمها مودرای، که بیشتر در حالت نشسته انجام می‌گیرد، تمرین‌کنندگان پس از گرفتن وضعیت شیر صدایی همچون غرش شیر از گلوی‌شان خارج می‌سازند.
خنده شیر، همچون آسنای سیمها مودرای یوگا دارای منافع بی‌شماری است و برای پاک‌سازی و تجدید حیات اعضای موجود در سر و صورت همچون بینی و چشم و به‌خصوص برای ماساژ دادن و تحریک گلو و لوزه‌ها کاملاً مفید است.
همچنین از آنجا که اجرای خنده شیر، باعث جریان یافتن بیشتر خون به لوزه‌ها و دفع مواد سمی از آنها می‌گردد، مناسب‌ترین شیوه، برای پیشگیری از ابتلا به بیماری تورم لوزه‌ها، گلودرد و سایر بیماری‌های گلو به شمار می‌رود و با تمرین منظم، آن دیگر احتیاجی به عمل جراحی و برداشتن لوزه‌ها وجود نخواهد داشت. 

نویسنده، برگردان و گردآورنده: مجید پزشکی (کتاب قدرت خنده)